Een belangrijk misverstand over mensen met autisme is dat ze altijd het liefst alleen willen zijn. Nerden in een hoekje, met de blik naar de muur. Voor sommigen gaat dit misschien op, maar voor mij niet. Ik houd oneindig veel van mensen.
Ik bekijk mensen van een afstand: als toeschouwer woon ik met veel plezier in Amsterdam. Ik loop eindeloos door de stad en reis ik heel graag in het OV. Ik houd van de diversiteit, hoe niemand op elkaar lijkt en hoe iedereen iets anders doet en nodig heeft. Ik houd van denken en vertellen: alleen mijn gedachten vormen en delen. In tekst of op een podium. Ook dan zijn anderen op afstand: aan de andere kant van boek of internet, of in een zaal.
Maar ik ben ook graag dichtbij: ik werk met mensen samen als partners. Samen volledig ondergedompeld in werk. Met een mooie opdracht samen zoeken naar beste oplossing. Waarbij we elkaars expertise erkennen en elkaar vertrouwen, en dan samen in een escalerende creatieve flow komen. En het allerbeste maken. Zo werk ik het liefst. In zo’n sessie zijn we vaak eerder klaar dan gepland en hebben we meer bereikt dan verwacht.
Ik hou dus van mensen, maar vind sociaal functioneren wel inspannend. Want -in tegenstelling tot wat velen denken- zijn veel mensen (vooral vrouwen) met autisme heel gevoelig voor anderen. Wat ze zeggen, wat ze non-verbaal zeggen, wat ze voelen en bedoelen komt allemaal binnen. Ik kan dus heel goed luisteren. En omdat ik niet zo bezig ben met hiërarchie, kan ik vaak meer zeggen dan anderen. Maar als ik niet oplet neem ik emoties over en voel die zelf. Niet gek dat je dan moet doseren en dat je dan soms het oogcontact verbreekt.
En ja, dan moet ik herstellen. En dat is inderdaad alleen. Dan droom ik, dan teken ik, dan schrijf ik. Dan doe ik mijn ‘stille’ projecten. Ik laat mijn gedachten vrij rennen en kom ik tot helderheid. Alles valt als Tetris op zijn plek. Tot ik teveel alleen ben, dan komt de onrust. Dan heb ik de mensen weer nodig. Sociaal, maar ook voor het denken. Ik weet veel, maar uiteraard niet alles.
Als er moet worden geoordeeld, werk ik altijd samen. Ik geloof sterk dat één persoon de waarheid niet kan kennen. De verschillen tussen mensen zijn essentieel voor een goed oordeel over een idee of een situatie. Pluraliteit zoals Hannah Arendt het noemt.
Dus: ja ik werk graag samen. Het kan zelfs niet anders. In co-creatie met collega’s, experts en doelgroepen, samen twijfelen, samen ons impostersyndroom onderzoeken en uitdagen. En samen het beste maken.
Zoals ik leerde in mijn onderzoek naar Het Goede:
Wat is Het Goede?
Het Antwoord bestaat niet. Jouw antwoord bestaat wel, en Jullie Antwoord moeten jullie samen vinden.
‘Wat is Het Goede’ kun je niet beantwoorden. Je kunt het alleen blijven vragen.
En dat is goed, zo raakt het nooit afgevinkt.